Dolu Nedir? Nasıl Oluşur?

Atmosferde meydana gelen çeşitli olaylar, yeryüzünde farklı şekillerde tezahür edebiliyor. Özellikle tarımla uğraşan kişilerin korkulu rüyası olan dolu yağışı bu olayların en yıkıcı olanıdır. Sizlere bu yazımızda kısaca dolu nedir nasıl oluşur konularına değineceğim.

İlk olarak dolu kavramını netleştirelim. En basit ifadeyle, yağmur tanelerinin donması ve yeryüzüne düşmesi olarak tanımlayabileceğimiz dolu yağışı, sıcak havalarda daha fazla meydana gelir. Nasıl oluştuğunu anlattığımızda neden yaz mevsiminde daha fazla dolu yağdığı hakkında bilgi edinebilirsiniz.

Dolu Bulutları Nasıl oluşur?

dolu nedir ve nasil olusur 1
Dolu Nedir? Nasıl Oluşur?

Güneş, yeryüzündeki havayı gün boyu ısıtır. Maddenin yoğunluk prensiplerine göre ısınan hava atmosferin üst kademelerine doğru harekete geçer. Yükseldikçe üst katmanlardaki soğuk hava akımlarının etkisiyle daha az nem taşıyan bir hale gelir. Bu esnada havanın içinde barındırdığı nem yoğunlaşır ve deyim yerindeyse pamuk parçalarına benzeyen bulutlar meydana gelir.

Havadaki nem yoğunlaştıkça ısıyı etrafa yayarak çevresindeki ısınan hava kütlelerinin de yükselmesine vesile olur. Böylece bulut parçaları birleşerek çok daha büyük çaplı olan “Cumulonimbus” bulutlarını oluştururlar. Şimşek ve gök gürültüsü gibi doğa olayları da bu tip bulutların içinde gerçekleşir.

bulutlar
Dolu Bulutları Nasıl oluşur?

Bulutlardaki Hava Akımı ve Suyun Donması

  • Cummulonimbus bulutları atmosferin yaklaşık 2 deniz mili yüksekliğinde oluşur ve bu 3.7 kilometre gibi bir mesafeye tekabül eder.
  • Bulutun içinde hızı saatte 176 km/h’yi bulabilen dikey hava akımları gözlenir. Bu rüzgar aşağıya doğru olduğunda downdraft, yukarı doğru olduğunda updraft adını alır.
  • Havadaki su tanecikleri buluttaki rüzgarlar ile yukarı doğru taşınır ve bu esnada sıcaklık 0 C’nin altında olduğu için donar.
  • Donan tanecikler, çift yönlü dikey rüzgarların akımına kapılarak bir hareket döngüsüne girerler ve her seferinde daha fazla su donduğu için çapları büyür. Dolunun katmanlı bir yapısının olmasının nedeni de budur.
  • Tanecikler artık bulutun hava akımında savrulmayacak kadar büyük hale geldiğinde dışarı fırlayarak yeryüzüne doğru düşüşe geçerler. Bu aşamada dolu neden yağar sorusu da yanıtlanmış olur.
İlginizi Çekebilir  Pusulanın İcadı, Pusula Nasıl Çalışır?

Dolu Neden Yaz Aylarında Daha Çok Yağar?

Yaz aylarında güneş yeryüzüne daha yakın olduğu için havayı daha fazla ısıtır. Isınan hava yükselirken hapsettiği çok sayıda nemi de atmosferin üst katmanlarına çıkarır. Burada soğuk havanın etkisi ile bulut oluşumu ve donma daha fazla olur. Dolayısıyla dolu yağışları da artar..  


Dolu Yağışı Engellenebilir Mi?

Özellikle ABD’de çiftçilik yapan kişiler bazı teknolojik aletlerden destek alarak dolu yağışlarını engelleme ya da boyutlarını minimize etme yetisine sahipler. Bunun için “dolu bombası” adı verilen bir cihazla atmosfere ses dalgaları göndererek nem taşıyan bulutlarda bir türbülans oluştururlar. Bu sayede bulutlar, kapasitelerinin çok daha altında bir yağışla, daha az zarar verirler.


En Büyük Dolu Tanesi

Tarihte ölçülen en iri dolu tanesi 2017 yılında ABD’nin Dakota eyaletine düşmüştür.  Çapı 18-20 cm arasında değişen dolu taneleri görenleri şaşkına çevirmiştir. En ağır dolu tanesi ise Bangladeş sınırlarındaki Gopalganj bölgesinde gözlemlenmiştir. Çapı 16 cm ve ağırlığı 960 gram olarak ölçülmüştür.

 

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu