Diyarbakır Gezi Rehberi:Diyarbakır Gezilecek Yerlerin Listesi

Diyarbakır, gezilmesi görülmesi gereken pek çok yer ile sizi bekliyor. Diyarbakır’da gezilecek görülecek yerler için önce kısa bir özetle giriş yapacağız, arkasından görmeniz gereken en önemli yerleri tanıtacağız. İşte size kolay bir Diyarbakır rehberi:

Diyarbakırda Gezilecek Yerler 

diyarbakir surları
diyarbakir surları

Surlar: Diyarbakır Surları, Diyarbakır geziniz sırasında ilk görmeniz gereken yerlerden biridir. Çin Seddi’nden sonraki dünyanın en uzun surudur.

Asur kalesi: Asur Kalesi, Eğil ilçesinde yer alır ve Asurlular tarafından yapılmıştır. Diyarbakır’ın Asur Kalesi en önemli tarihi yapılarından biridir ve turistik gezginlerin de vazgeçilmez duraklarından biridir.

Müzeler: Diyarbakır’da görmenizi istediğimiz yerler arasında Diyarbakır’ın tarihine ışık tutan müzeler de vardır. Ziya Gökalp Müzesi, Diyarbakır Müzesi, Ahmed Arif Müzesi, Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi, Diyarbakır’da bulunan müzelerdir.

Cami ve medreseler: Birçok Diyarbakır’da gezip görülebilecek tarihi eser bulunur. Camiler de bunların büyük kısmını oluşturur. Bu camilerden bazıları; Şeyh Mutahhar Camii, Diyarbakır Ulu Camii, Parlı Safa Camii, Hz. Süleyman Camii, Mesudiye Medresesi, Melik Ahmet Paşa Camii, Latifiye Medresesidir.

Kiliseler: Diyarbakır’ın kiliseleri, Diyarbakır’da gezip görebileceğiniz bir diğer yerdir. Surp Giragos Ermeni Kilisesi, Mar Petyum Keldani Kilisesi ve Meryem Ana Süryani Kadim Kilisesi tavsiye ettiğimiz yerlerden bazılarıdır.

Hanlar: Tarih boyunca Diyarbakır’ın ticaret güzergahı olmuştur. Bu şehirde bu nedenle yüzlerce yıllık geçmişe sahip hanlar ve kervansaraylar bulunur. Hasan Paşa Hanı, Sülüklü Han, Deliller Hanı ve Yeni Han görmeniz gereken yerlerden bazılarıdır.

hevsel bahceleri
hevsel bahceleri

Hevsel Bahçeleri: Hevsel Bahçeleri, sadece Diyarbakır’ın değil; ülkemizde de 8 bin yıllık önemli varlıklarından biridir ve mutlaka görmeniz gereken eşsiz yerlerden biridir. Dicle Nehri’nin kıyısında, kale ile Dicle Nehri arasında bulunan alanda bereketli alüvyonların yığıldığı topraklarda bulunan ve kentin kurulduğu tarihten bu yana besin kaynağı olan oldukça önemli bir yeşil kuşaktır.

Sipahiler çarşısı: Sipahiler çarşısı, Diyarbakır’ın en ünlü çarşılarından biridir. Yakından kent kültürünü tanımanıza imkan sağlayacak bir ortam sunuyor. Ulu Camii’nin hemen arkasında Sipahiler çarşısı bulunuyor.

Diyarbakır’ın Gezilip Görülecek Yerleri

Diyarbakır’da görmeniz gereken yerleri kısaca tanıtmak istiyoruz.

diyarbakir-ulu-cami
diyarbakir-ulu-cami

Diyarbakır Ulu Cami: 639 yılında yapılan mabed, Hz. Ömer zamanında yapılmıştır. Martoma Kilisesinin camiye dönüştürülmesi ile yapılan mabed, Büyük Selçuklu hükümdarı Melikşah tarafından restore edilmiştir.

Evliya Çelebi, bu camii için şöyle bir cümle kurmuştur: “İçinde öyle ruhaniyet var ki, bir kimse iki rekât namaz kılsa kabul olunduğuna kalbi şahitlik eder”

Dört mezhebin bir camiide toplandığı Ulu Camide, her mezheb için farklı bir bölüme denk geliyoruz. Ulu Camii’nin avlusunun güneyinde Hanefîler bölümü, kuzeyinde Şafiiler bölümü ve Mesûdiye Medresesi, batısında Hanbeliler bölümü ve Zinciriye Medresesi ile doğusunda Malikiler bölümü ve revaklı bölümler mevcuttur.

Caminin avlusunda bulunan güneş saati, 12. yüzyılda El Cezeri tarafından yapılmıştır.

Birkleyn mağaraları: Birkleyn mağaraları, Türkiye’nin zenginlikleri arasında bulunur ve Diyarbakır’ın Lice ilçesinde yer alır. Ölülerin antik çağda yeraltı dünyasına girdiği kapı olarak bilinen Birkleyn Mağaraları’nın uzunluğu 900 metredir. Kesinlikle mağarayı ziyaret ettiğinizde büyülenecek ve kısa bir süre mağaranın tarihi atmosferinden kurtulamayacaksınız. Assur kral kabartmaları ve yazıtlarını görebileceğiniz mağara yanı sıra çok bilinmeyen bir noktadır. Ancak bilim insanları arasında Birkleyn Mağaraları arasında oldukça ünlüdür. Diyarbakır sınırları içerisinde yer alan bu mağaraları gezerek keşfe çıkabilirsiniz.

Ziya Gökalp Müzesi, Dicle Nehri, Diyarbakır Surları ve Malabadi Köprüsü şehrin gezilip görülmesi gereken yerleri arasında yer alır.

Parlı Safa camii: Parlı Safa Camii, Diyarbakır’ın Sur ilçesinde bulunan yapılar arasındadır. Camii Akkoyunlular döneminde inşa edilmiştir. Kesin olarak caminin yapım tarihi hakkında bilgi bulunmamaktadır. Ancak tahminlere göre; Uzun Hasan’a Şeyh İbrahim Safi’nin oğlu Şeyh Cüneyt tarafından yaptırılmıştır.

1531 yılında yapı Abdurrahman Bin Hacı Hüseyin tarafından yenilenmiştir. Görülmeye değer olan caminin noktaları; minberi, minaresi ve mihrabıdır. Anadolu’nun en zarif minaresi buradadır. Kirecine; minarenin yapımı sırasında Diyarbakır çevresinde bulunan kokulu bitkiler katılmıştır. Minare o dönemlerde kumaşla muhafaza edilip, Cuma günleri açılmaktaydı ve kokunun yayılması sağlanmaktaydı. Minare taş işçiliği de aynı zamanda işçiliği ile oldukça dikkat çekicidir.

Güzel bir işlemeye sahip olan Parlı Safa Cami’nin; ibadet mekânının duvarlarındaki çiniler görülmeye değer en güzel detaylar arasında bulunur. Parlı Safa Camiisi’ni Diyarbakır gezinize mutlaka dahil etmelisiniz. Nebi Camii, Latifiye Medresesi, Ziya Gökalp Müzesi şehrin diğer gezilebilecek noktalarından bazılarıdır.

Nasuh Paşa camii: Gezmekle Diyarbakır bitmez. Bu, tarihe ışık tutan yapıları ile bilinen çekici şehirde birçok nokta görülmeye değerdir. Mistik bir atmosferin içerisine her adımda dahil olacağınız Diyarbakır’da Nasuh Paşa Camii adında dini bir yapı bulunur. İlk olarak camiyi gördüğünüz anda içini kesinlikle merak edip giriş kapısından hemen içeri adım atmak isteyeceksiniz. Edindiğimiz bilgilere göre; Diyarbakır Valisi Nasuh Paşa tarafından 1606-1611 yılları arasında yaptırılan caminin mimarı hakkında herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Fatih Paşa Camii’ne, camii oldukça yakın konumdadır. Siyah kesme taş caminin yapımında kullanılmıştır. Onarımlardan dönem dönem geçtiğinden dolayı orijinalliğinden uzaklaşmıştır. Diyarbakır’a bir gün yolunuz düşerse Nasuh Paşa Camii’ni ziyaret etmeniz gerekir. Bunun yanı sıra Diyarbakır Surları ve Surp Giragos Ermeni Kilisesi’ni de unutmamanız gerekir.

Sipahiler Çarşısı: Doğunun uzun yıllar ticaret merkezlerinden birisi olan Diyarbakır’da pek çok çarşı ve han görebilirsiniz.

Sipahiler Çarşısı Diyarbakır Ulu Camii arkasında bulunur ve ticaretin ve alışverişin geçmişte merkezlerinden biriydi. Uzun yıllar boyunca Sipahiler çarşısı, doğunun ticaret merkezlerinden biri olmuş ve önemli endüstri merkezleri arasına da aynı zamanda girmeyi başarmış. Ünlü dokumaları ile özellikle bilinirmiş. Eski canlı ticaret hayatını ve görkemini kaybetmiş olsa da esnaflar tarafından hala çarşının hareketliliği sürüyor.

Sipahiler çarşısı, kent kültürünü yakından tanıtıyor ve şehre gelen turistlerin günümüzde de en merak ettiği noktalardan birisi olma özelliğini taşıyor. Ortadaki geniş avlusu ve etrafındaki revaklar için görülesi yerlerden birisi…

Diyarbakır surları: Diyarbakır, tarihi açıdan önemli şehirlerimizden biridir. İçerisinde yer alan surları ve eski yapılarıyla ünlüdür. Uzun süren inceleme döneminden Diyarbakır Surları geçmiştir. Ancak tekrar şu anda incelenmesi ve tarihi sürecinin nasıl şekillendiği konusunda derlenmesi gereken yerlerden biridir.

Surlar yaklaşık olarak 900 yıllık bir tarihi bulur ve hala kültürel, sanatsal özelliklerini taşıyarak günümüze kadar gelmiştir. Dünyanın tarihte en önemli uygarlıkları bu bölgede oldukça önemli eserler bırakmıştır.

Surların bir özelliği daha vardır; dünyanın Çin Seddi’nden sonra en büyük yapısıdır. Bizans, Roma, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinin Diyarbakır Surları izlerini taşıyan kapıları, burçları ve figürleriyle görkemli bir görüntü oluşturur. Artuklu Melih Salih Evli Beden Burcunu yaptırırken; yine 1208 yılında Yedi Kardeş Burcunu Mimar Yahya yaptırmıştır. Kesin olarak bu surların yapılışı bilinmemekle birlikte, Karacadağ’dan Dicle’ye uzanmaktadır. Meşhur yemek mekanları surların yakınlarında bulunan ciğercilerdir. Bu mekanlardan birinde geziniz sırasında mola verdikten sonra sur gezinize devam edebilirsiniz. Sizi Diyarbakır Surları tarih yolculuğuna çıkaracaktır. Bu yolculuğun bitmesini siz de istemeyeceksiniz. Ziya Gökalp Müzesi, Birkleyn Mağaraları, Dicle Nehri ziyaret edebileceğiniz bölgedeki diğer yerler arasındadır.

Ahmed Arif Müzesi: Ahmed Arif, Diyarbakır’lı ünlü bir şair… Müze de onu anlatan bir yer… İki şairin müzeleri yanyana, şiir tutkunlarının ziyaretini bekliyorlar.

İçten bir dille tüm duygularını anlatan ünlü şair için eski bir ev Diyarbakır’da müze haline getirilmiştir. Ahmed Arif Müzesi, Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi ile komşudur ve buraya girmeden evvel buram buram şiir kokusunu kapının ardasından duyacaksınız. Şaire ait el yazıları, mektupları, gözlüğü, kitapları ve birçok daha kişisel eşyalarını gördüğünüzde Ahmed Arif’in yaşadığı tüm duygulara tanık olacaksınız. ‘Seni baharmışsın gibi düşünüyorum. Seni Diyarbekir gibi…’ dizeler aklınıza gelecek ilk mısralarıdır.

Şairin müzede 40 düğmeli yeleği de yer almaktadır. Yolunuz Diyarbakır’a düşerse Ahmed Arif Müzesi’ni mutlaka ziyaret etmelisiniz.

Hevsel Bahçeleri: Geçmişi 80 bin yıla dayanan ve güzelliğinden asırlardır bir şey kaybetmeyen Hevsel Bahçeleri, en benzersiz manzaraları ile Diyarbakır-Sur’da devamlı ziyaret edilmektedir.

Bu alan uçsuz bucaksız bir manzaraya sahiptir ve yeşilin her tonunu sıcak doğası eşliğinde doyurur.

Yakın bir zamanda Hevsel Bahçeleri UNESCO Dünya Mirası Listesi başvuru dosyasına eklenmiştir. Tabi Diyarbakır Surları ile birlikte… Hevsel Bahçeleri özellikle fotoğrafçılar tarafından yoğun ilgi görmektedir ve Efsel Bahçeleri adıyla bazı kaynaklarda geçmektedir. Rüya gibi Dicle Nehri’nin kıyısında bir görüntüsü ve tarihi On Gözlü Köprü manzarası ile mutlaka gezilip görülmesi gereken yerler arasındadır.

Toplam olarak Hevsel Bahçelerinin alanı 250 hektardır. Hevsel bahçelerinin hemen yanında, surların devamı olan Keçi Burcu bulunur.

Surp Giragos Ermeni Kilisesi: Surp Giragos Ermeni Kilisesi, Diyarbakır’da merkez ilçede bulunur ve şehrin tarihine ışık tutan yapılardan biridir. Tahminlere göre 15. yüzyılda yapıldığı düşünülmektedir ve doğu-batı doğrultusunda uzanmaktadır.

Surp Giragos Ermeni Kilisesi, Ermeni mimari tarihinin en önemli yapıtlarından biridir ve heybetli bir görüntüye sahiptir.

Ortadoğu’nun da en büyük Ermeni kilisesidir. 1722 yılında kilise Ermeni patriği Bedros Vartabet tarafından restore edilmiştir. 1729 yılında Yarem, Şahin ve Saruhan tarafından ardından tekrar inşa edilip genişletilmiştir. 1881 yılında geçirdiği yangında tarihindeki en büyük hasarı görmüştür. Tekrar 1883 yılında inşa edilerek yeni eklemeler yapılmıştır. Diyarbakır’ın en çok ziyaret edilen noktalarından biridir. Keyifli bir yolculuğa çıkacağınız kilisenin ardından Diyarbakır Surları ve Şehy Mutahhar Camii’ni ziyaret edebilirsiniz.

Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi: Genellikle şiirlerinde hüzün ve ölüm konularını ele alan ünlü şair Cahit Sıtkı Tarancı adına müze Diyarbakır’da bulunmaktadır.

Cahit Sıtkı Tarancı adlı il merkezinde bulunan sokakta müze, şehrin sivil mimarisinin en güzel örneklerinden biridir. Ahmed Arif Müzesi ile komşu olan müzede şaire ait kişisel eşyaları bulunmaktadır. Şehrin yöresine ait etnografik eserler de bunun yanı sıra bulunmaktadır. Haremlik ve selamlık olarak Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi’nin olduğu ev iki bölümden oluşmaktadır. Ancak sonradan selamlık bölümü yıkılmıştır. 1910 yılında Cahit Sıtkı Tarancı bu evde doğmuştur. Akıllara 35 yaş şiiri ile kazınan Cahit Sıtkı’ya adanmış müzeyi Diyarbakır’a yolunuz düşerse ziyaret etmelisiniz. Görmenizi önerdiğimiz yerler arasında Ziya Gökalp Müzesi de bulunmaktadır.

Mesudiye Medresesi: Mesudiye medresesi Diyarbakır’ın tarihi değerlerinden biridir ve Diyarbakır Ulu Camii bitişinde bulunmaktadır. 1198-1223 yılları arasında medrese yapılmıştır. Anadolu’nun ilk ve en eski üniversitesidir. Kesme taştan yapılan Mesudiye medresesi; iki katlıdır. Ulu Camii ile bu görkemli eser bağlantılıdır. Mesudiye medresesi Diyarbakır tatilinizde görmeniz gereken yerlerden biridir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu